برج آزادی،غول چهارپا

 

قدیم تر ها هر کس به تهران می آمد و با میدان آزادی عکس می انداخت،خیلی آدم با کلاسی بود و عکس با برج چهار پای ۴۶متری تهران،نشانه سفر به پایتخت بود. میدان آزادی که الان محل تجمع راهپیمایان ۲۲بهمن است با مساحتی حدود ۱۵هزار متر مربع،همچنان بزرگ ترین میدان خاورمیانه است. زیر بنای این میدان حدود ۷۸هزار متر مربع است و ۵متر داخل زمین فرو رفته. طاقش از زمین ۲۳متر فاصله دارد و در ساخت آن ۲۵هزار قطعه سنگ و ۹۰۰تن آهن مصرف شده.

 

و اما ماجرای میدان،این ماجرا ۴۱سال پیش با مسابقه طراحی میدان ورودی غربی تهران (آن موقع مهرآباد ته شهر بود و هنوز کرج نیفتاده بود سر تهران) که نماد «ایران مدرن» و نشان«دروازه تمدن بزرگ» در قرن بیستم باشد،شروع شد حسین امانت –مهندس ۲۶ساله دانشگاه تهران- برنده شد (امانت که الان ساکن کاناداست،بخشی از دانشگاه شریف و سفارت ایران در چین را هم طراحی کرده). عملیات بنای برج،آبان ۱۳۴۸ آغاز و پس از ۲۸ماه کار،در دی ۱۳۵۰ با اسم برج«شهیاد» افتتاح شد(هرچند این تبلیغ شاهانه به مرور به ضد تبلیغ تبدیل شد و همه شهیاد را «شیاد» صدا می زدند). در مراسم افتتاح برای اولین بار از خشت منشور حقوق بشر کوروش پرده برداری شد ولی بعد بلافاصله به موزه لندن رفت! 

 معماری برج آزادی،ادغامی از معماری هخامنشی،ساسانی و اسلامی است. این برج ۳طبقه،۴ آسانسور،۲ راه پله و ۲۸۶ پله دارد. در زیرزمین آزادی،سالن های نمایش،نگارخانه،کتابخانه و موزه قرار دارد. جالب ترین شی ء  موزه،تکه سنگی از کره ماه است که ریچارد نیکسون –رئیس جمهور وقت امریکا- در سفر به ایران به این موزه اهدا کرده. در بالای برج هم ۲سالن نمایشگاه قرار دارد. ۱۰روز بعد از پیروزی انقلاب،اسم میدان به آزادی تغییر یافت؛ میدانی که در زمان شاه هم محل تجمعات میلیونی و البته بدون خونریزی بود. صحنه بالا رفتن جوانی از پایه برج و نصب عکس امام بر فراز برج،جزء ماندگار ترین صحنه های انقلاب است و از آن موقع تا حالا،میعادگاه ۲۲بهمن است و تا چند سال قبل محل رژه نیروهای مسلح بود. اوایل دهه ۸۰ کارشناس ها گفتند واویلای دود ترمینال غرب و آبیاری زیاد فضای سبز اطراف برج،نزدیک است که کمر آزادی را بشکند. طرح بهسازی برج آزادی –برجی که به رغم قد کشیدن برج میلاد همچنان نماد تهران به شمار می رود- ۲سالی است که توسط شهرداری تهران سرعت گرفته و مسئولان قول داده اند راهپیمایان ۲۲بهمن امسال،برج آزادی را روپا ببینند.

 

                            کارگران مشغول ساخت برج هستند... شترها رو می بینید که مصالح حمل می کنند؟

 

 

 

این مطلب به مناسبت سالروز  آغاز پروژۀ ساخت برج آزادی (۲۴ مهر ۱۳۵۰) در شمارۀ ۱۳۸ هفته نامۀ «همشهری جوان» درج شده بود.